امروزه آنتن‌هاي موبايل بيشتر از گذشته در سطح شهرها قابل مشاهده هستند و به دليل نزديكي آنها به محل‌هاي مسكوني، نگراني‌هايي در مورد سطح تشعشعات آنها وجود دارد. اما در فضايي كه زندگي مي‌كنيم امواج و تشعشعات آنتن‌هاي پخش راديو و تلويزيون و همچنين آنتن هاي ارائه دهندگان خدمات اينترنت پرسرعت هم وجود دارد. يك سوال مي تواند اين باشد كه كدام‌يك از اين آنتن‌ها قوي‌تر هستند؟
امواج آنتن‌هاي موبايل در سال‌هاي اخير به شكل هاي دوره‌اي و موردي بررسي شده‌اند تا سطح تشعشع آنها در حد استاندارد باقي بماند اما با جستجويي در اينترنت نمي‌توان به سادگي نتيجه‌اي براي اندازهگيري آنتن‌هاي پخش راديو و تلويزيون يافت. از سوي ديگر براي آنتن هاي اينترنت پرسرعت مانند تكنولوژي TD-LTE و وايمكس هم آمار قابل استنادي وجود ندارد.
نتيجه تحقيقات در مورد تشعشعات RF
تمام اين تجهيزات، از خود امواج با فركانس راديويي يا RF ساطع مي‌كنند. سازمان جهاني بهداشت كه متولي سلامت ساكنين كره زمين است در نتيجه تحقيقات خود پيرامون تاثيرات سيگنالها با فركانس‌هاي راديويي مي‌نويسد:
«بخشي از نگراني مربوط به ايستگاه‌هاي پايه و آنتن‌ها در شبكه بي سيم مربوط به اثرات بلند مدت آنها به خاطر قرار گرفتن افراد در معرض تشعشع RF است.
تا امروز، تنها اثري كه از ميدان هاي تشعشع RF توسط دانشمندان كشف شده، افزايش دماي بدن (كمتر از يك درجه سانتي‌گراد) بوده است كه در زمان مواجهه با ميدان‌هاي الكترومغناطيس شديد در برخي كارخانه‌ها ديده شده است. سطح تشعشع RF منتشر شده از ايستگاه‌هاي پايه (آنتن‌هاي موبايل) و شبكه‌هاي بي‌سيم به حدي پايين هستند كه دماي بدن را در حد بسيار ناچيزي افزايش مي‌دهند و تاثيري بر سلامت انسان ندارند.»
چون آنتن در يك ارتفاع از سطح زمين روي يك دكل نصب مي شود، اگر از پاي دكل شروع به حركت كرده و در سطح زمين از آن دور شويم، توان ميدان‌هاي RF ابتدا شروع به افزايش نموده، پس از رسيدن به يك نقطه خاص كه مي توان گفت توان در آنجا بالاترين است و با افزايش فاصله، توان آنها به سرعت كاهش پيدا مي‌كند.
اين نقطه خاص، نقطه اي است كه امتداد محور لوب اصلي از الگوي تشعشعي آنتن در سطح افق به سطح زمين مي رسد، و معمولا بين 50 تا 200 متر از پاي دكل فاصله دارد و اين فاصله به نوع آنتن و توان تابشي آن و ارتفاع دكل وابسته است.
براي درك بهتر همين نكته، به تصوير زير دقت كنيد:
بررسي‌هاي سازمان جهاني بهداشت نشان مي‌دهد كه تشعشع RF از آنتن‌هاي موبايل و فناوري‌هاي بي‌سيم در مكان‌هاي عمومي (مانند مدارس و بيمارستان‌ها) معمولاً تا هزاران بار پايين‌تر از استانداردهاي جهاني هستند.
جذب پنج برابري تشعشعات RF در بدن انسان از طريق آنتن راديو و تلويزيون آنالوگ
سازمان جهاني بهداشت خبر مي‌دهد كه جذب تشعشعات در بدن انسان تا ۵ برابر براي تشعشعات آنتن‌هاي پخش راديو و تلويزيون آنالوگ بيشتر است. علت اصلي، پايين بودن فركانس راديوي FM و تلويزيون ذكر شده است.
فركانس راديوي FM حدود ۱۰۰ مگاهرتز و براي پخش تلويزيوني آنالوگ حدود ۳۰۰ الي ۴۰۰ مگاهرتز است كه نام آن را «طيف اول» گذاشته و متوسط آن را 250 مگاهرتز فرض مي كنيم. اين در حاليست كه براي تكنولوژي موبايل و نسل هاي گوناگون آن، از فركانس هاي ۹۰۰ و ۱۸۰۰ مگاهرتز و ۲۱۰۰ و ۲۶۰۰ مگاهرتز استفاده مي‌شود كه متوسط آنرا ۱۷۵۰ مگاهرتز فرض مي كنيم، و نام آن را نيز «طيف دوم» در نظر مي گيريم.
يك فرض ثانويه نيز بايد داشته باشيم و آن هم اين است كه نوع آنتن در هر دو طيف را مثلا λ/10 يا يك دهم طول موج در نظر بگيريم. با اين حساب طول آنتن مورد نظر براي بهترين دريافت در طيف اول ۷ برابر طول آنتن مناسب در طيف دوم خواهد بود. پس تا اينجا به دليل اينكه قد يك انسان باعث مي‌شود تا بدن او مانند يك آنتن دريافت‌كننده امواج عمل كند، مي‌تواند تا ۷ برابر بيشتر سيگنال طيف اول (فركانس پخش راديو و تلويزيون) را جذب كند.
همانطور كه گفتيم، براي دريافت امواج الكترومغناطيس در فركانس پايين به آنتن بلندتر نياز داريم، بنابراين بدن انسان هم مانند يك آنتن مناسب براي دريافت امواج پخش راديو و تلويزيون عمل مي‌كند. در مقابل هرچه فركانس امواج افزايش يابد، انرژي آنها هم افزايش يافته و براي دريافت نياز به آنتن كوتاه‌تر دارند. به همين دليل كمتر جذب بدن انسان مي‌شوند.
يك مسئله ديگر نيز وجود دارد. عمق نفوذ انرژي امواج بر حسب فركانس آن متغيير است. همانطور كه در نمودار زير ديده مي شود، براي بافت‌هاي با ميزان آب بالا عمق نفوذ براي طيف اول، حدود ۵ ميلي متر و براي طيف دوم حدود ۲ ميليمتر است. پس مي توان نتيجه گرفت با توجه به عمق نفوذ كمتر طيف دوم، تاثير آن نيز كمتر از طيف اول باشد.
از سوي ديگر سازمان جهاني بهداشت اشاره مي‌كند كه ايستگاه‌هاي پخش راديو و تلويزيون بيش از ۵۰ سال قدمت و عمر دارند بدون اينكه تا كنون گزارشي مبني بر خطرناك بودن آنها روي سلامتي انسان ثبت شود.
مقايسه آنتن‌هاي موبايل با آنتن‌هاي راديو تلويزيوني
اداره تنظيم ارتباطات استراليا (ACA) آزمايشي را در اين رابطه انجام داده است. نتايج اندازهگيري از سطح انرژي الكترومغناطيسي ناشي از سايت‌هاي موبايل BTS برابر با ۱.۴ درصد امواج ناشي از فرستنده‌هاي راديويي AM و ۲۸ درصد امواج ناشي از فرستنده‌هاي راديويي FM بوده است.
اين در حاليست كه فرستنده‌هاي راديويي قدمتي بالاي ۱۰۰ سال دارند و بي‌خطر بودن آنها نيز اثبات شده است. در نتيجه بي‌خطر بودن فركانس راديويي ناشي از آنتن‌هاي موبايل كه طول آنتن گيرنده آنها كمتر از امواج پخش راديو است نيز دست كم روي كاغذ محرز است.
پژوهش مشابه ولي پيشرفته‌تري در سال ۱۳۹۴ در تهران انجام شده است. در اين آزمايش كه بر اساس تعداد ۴۵۰ بار اندازه گيري تصادفي در محله‌هاي مختلف انجام شده است، مشخص مي‌شود كه تمام آنتن‌ها از جمله آنتن‌هاي موبايل و پخش راديو و تلويزيون اعم از آنالوگ و ديجيتال ، در مجموع تشعشعاتي به اندازه ۱۶ ميكرو وات بر سانتي متر مربع منتشر مي‌كنند. به نمودار زير كه نتيجه همين پژوهش است توجه كنيد:
كمترين ميزان تشعشعات براي اينترنت پر سرعت بي‌سيم با فركانس 2.54 گيگاهرتز است كه حدود ۲ ميكرو وات بر سانتي متر مربع بوده است. در رديف بالاتر، مجموع نسل‌هاي شبكه موبايل با متوسط فركانس 1.5 گيگاهرتز قرار مي‌گيرند كه ميزان تشعشعات آنها نيز بين ۳ الي ۴ ميكرو وات بر سانتي متر مربع اندازه گيري شده است. اندازهگيري تشعشعات ناشي از آنتن هاي پخش راديو و تلويزيون ديجيتال هم با متوسط فركانس ۶۵۰ مگاهرتز تقريبا نتيجه‌اي برابر با آنتن‌هاي موبايل داشته است.
اما آنتن‌هاي مربوط به پخش راديو و تلويزيون آنالوگ كه همچنان استفاده بسيار زيادي در كشور ما دارند و با متوسط فركانس ۱۰۰ مگاهرتز كار مي‌كنند، ميزان تشعشعاتي برابر با ۸ ميكرو وات بر سانتي متر مربع داشته‌اند كه دست كم دو برابر تشعشعات آنتن‌هاي موبايل است.
در نهايت آيا بايد نگران باشيم؟
آنتن‌هاي موبايل اگرچه روز به روز در شهرهاي كشورمان بيشتر به چشم مي‌خورند اما همين زيرساخت‌ها هستند كه كسب‌وكارهاي نوپا را توانمند كرده‌اند. استانداردهاي مشخص بين‌المللي و ملي نيز براي كاركرد آنتن‌هاي موبايل در نظر گرفته شده است و بر اساس نتايج تحقيقات جهاني و ايراني، تا زماني كه همين استانداردها رعايت شوند، خطري شهرونداني كه در نزديكي اين آنتن‌ها زندگي مي‌كنند را تهديد نمي‌كند.
اما نكته قابل تامل، استفاده جمع زيادي از شهروندان ايراني از راديو و تلويزيون به شكل آنالوگ است. آنتن‌هاي ارسال‌كننده امواج راديويي و تلويزيوني همانطور كه در نتيجه تحقيقات مشخص است، دست كم دو برابر بيشتر از آنتن‌هاي موبايل امواج راديويي ساطع مي‌كنند و به دليل فركانس پايين، تا ۵ برابر بيشتر جذب بدن انسان مي‌شوند.
همين آنتن‌هاي پخش راديو و تلويزيون آنالوگ كه ميزان تشعشعات آنها بيش از دو برابر آنتن‌هاي موبايل است، در ۵۰ سال گذشته در جهان رواج داشته‌اند و تا كنون گزارشي مبني بر خطرناك بودن آنها ثبت نشده است؛ همانطور كه هنوز گزارشي در رابطه با ايجاد بيماري‌هاي خطرناك مثل سرطان به واسطه نزديكي به آنتن‌هاي موبايل ثابت نشده است.
از طرفي مشاهده كرديم پژوهشي كه در سال ۹۴ در تهران انجام شده، فركانس راديويي آنتن‌هاي موبايل را بين ۳ الي ۴ ميكرو وات بر سانتيمتر مربع تشخيص داده است. اين در حاليست كه در ابتداي سال ۹۶، ديجياتو با استفاده از دستگاه پرتوسنج، تشعشعات يك آنتن موبايل در شهر تهران را اندازه گيري كرد كه نتيجه، نيم ميكرو وات بر سانتي متر مربع بود.
همه اين‌ها در حالي است كه بر اساس استانداردهاي بين‌المللي و ملي، ميزانتشعشعات آنتن‌هاي موبايل در نسل دوم شبكه مي‌تواند تا ۴۵۰ ميكرو وات بر سانتيمتر مربع و در نسل ۳ و ۴ شبكه به ۹۵۰ ميكرو وات بر سانتي متر مربع برسد بدون اينكهخطري شهروندان را تهديد كند. با توجه به فاصله مقادير تجربي اندازه‌گيزي از مقادير آستانه خطرناكي استاندارد، آيا باز هم بايد نگران باشيم؟
دانلود آهنگ جديد مهدي احمدوند به نام خلسه
دانلود آلبوم اوردوز ۳
دانلود آهنگ جديد بهنام باني به نام تويي انتخابم
دانلود آهنگ جديد سينا شعبانخاني به نام هيس