آينده مك با پردازنده اختصاصي اپل چگونه است؟

از سال ۱۹۸۴ كه مك‌بوك‌ پا به عرصه‌ي وجود گذاشت، اين سومين بار است كه اپل پردازنده اين محصولات را تغيير مي‌دهد و البته اين‌بار اوضاع بسيار هيجان‌انگيزتر از دفعات قبل پيش مي‌رود.

اولين سري رايانه‌هاي مكينتاش با ريزپردازنده شركت موتورولا ساخته و معرفي شدند؛ زيرا معماري 68K موتورولا براي اپل از معماري 8086 اينتل ظرافت بيشتري داشت. سپس در سال ۱۹۹۴ پردازنده دستگاه‌هاي مك به ريزپردازنده‌هاي PowerPC تغيير پيدا كرد. در آن زمان پردازنده‌هاي 68K موتورولا ديگر قديمي به‌حساب مي‌آمدند و از سوي ديگر همكاري اپل، آي‌بي‌ام و موتورولا براي ساخت سري جديد پردازنده‌ها مبتني بر معماري PowerPC شكل گرفته بود تا پاسخگوي نياز رايانه‌ها باشد. اما اين تلاش در سال ۲۰۰۶ به‌طور كامل در مقابل پردازنده‌هاي x86 اينتل شكست خورد و در نتيجه اپل به استفاده از پردازنده‌هاي اينتل در دستگاه‌هاي مك روي آورد.

حالا طبق پيش‌بيني‌ها قرار است در سال ۲۰۲۰ اپل بار ديگر پردازنده‌هاي مورد استفاده در دستگاه‌هاي مك را تغيير دهد تا از تراشه‌هاي اختصاصي خودش استفاده كند. اين پروژه NO86 نام گرفته و قرار است نتيجه‌ آن طي ۲۴ تا ۳۰ ماه آينده آماده فروش باشند.

اما سؤالي كه پيش مي‌آيد اين است كه آيا اپل مي‌تواند پردازنده‌هايي بهتر و سريع‌تر از اينتل بسازد؟ شايد بهتر باشد براي رسيدن به پاسخ كمي بيشتر درباره تاريخ بدانيم:

سال ۲۰۰۸ اپل شركت Palo Alto Semiconductor را كه در زمينه طراحي و ساخت پردازنده فعاليت داشت، با قيمت ۲۷۸ ميليون دلار خريداري كرد. اين اتفاق تقريبا يك سال پس از ورود اولين نسل آيفون رخ داد و علت آن كاملا مشخص بود؛ اپل مي‌خواست به‌جاي استفاده از پردازنده‌هاي طراحي‌شده در بقيه شركت‌ها در آيفون و آيپد، پردازنده‌هاي اختصاصي خودش را طراحي كند و بسازد.

بد نيست بدانيد فروش آيفون اول در سال ۲۰۰۷ چندان چشمگير نبود؛ فروش ۳۶۷ ميليون دلاري كمتر از ۱.۴ درصد كل فروش اپل را تشكيل مي‌داد. خريد شركت Alto Semiconductor با اين قيمت كاملا غير منطقي به نظر مي‌رسيد؛ به‌خصوص كه اين اتفاق درست زماني رخ داد كه اينتل توانسته بود اپل را قانع كند از پردازنده‌هايش در دستگاه‌هاي مك استفاده كند. شايد همين موضوع موجب شد غرور طراحان اپل خدشه‌دار شود و به فكر احياي دوباره فناوري طراحي پردازنده بيفتند. اما براي بسياري هنوز اين اقدام اپل سؤال‌برانگيز بود.

اما در سال ۲۰۱۰ كه پردازنده A4‌ اپل روي دستگاه‌هاي قدرتمند آيپد نسل اول و آيفون ۴ مورد استفاده قرار گرفت، كم‌كم جواب اين سؤال‌ها مشخص شد. به‌مرور مشاهده شد كه پردازنده‌ها اپل حرف براي گفتن دارند، به‌خصوص با ارائه A5 در سال ۲۰۱۱ و سپس A6‌ در سال ۲۰۱۲ كه پيشرفت بدون توقف اپل در طراحي پردازنده را نشان مي‌داد. اما اين شركت در سال ۲۰۱۳ دست به اقدامي بزرگ زد؛ معرفي اولين پردازنده موبايل ۶۴ بيتي يعني A7 كه روي گوشي آيفون ۷ مورد استفاده قرار گرفت.

اولين واكنش بسياري از منتقدان در برخورد با پردازنده ۶۴ بيتي نوعي بي‌توجهي به اين دستاورد بزرگ بود. گفته مي‌شد پردازنده ۶۴ بيتي چيزي نيست كه اكنون به آن نياز باشد و اين بيشتر اقدامي تبليغاتي است. اما زماني كه اولين نتايج بنچمارك A7 منتشر شد، لحن اظهار نظرها به‌طور كامل تغيير كرد. برخي حتي اين تراشه را در رده پردازنده‌هاي دسكتاپ قرار دادند!

و حالا گمانه‌زني‌ آغاز شده است؛ اپل به‌زودي پردازنده‌هاي x86 اينتل را كنار خواهد زد و آن را با پردازنده‌هاي اختصاصي خودش جايگزين مي‌كند. اپل همين حالا هم پردازنده‌هاي سري A را براي آيفون‌، پردازنده‌هاي سري S را براي اپل واچ، سري W را براي ايرفون‌ و سري T را براي پردازش‌هاي امن دستگاه‌هاي مك طراحي مي‌كند.

به سؤال بازگرديم، آيا اپل مي‌تواند پردازنده‌اي بسازد كه بهتر از پردازنده‌هاي اينتل عمل كند؟ نمودار زير نتايج بنچمارك پردازنده به‌كاررفته در آيفون ۸ و آيفون ۱۰ را در كنار پردازنده اينتل Core i5 مك‌بوك پرو ۱۳ اينچي نشان مي‌دهد.

اين مقايسه در حالي صورت مي‌گيرد كه تراشه‌ي A11 به‌كاررفته در آيفون، يك پردازنده موبايل است كه طراحي آن با هدف هرچه پايين‌تر آوردن مصرف توان صورت گرفته. در عوض پردازنده‌هاي x86 اينتل طراحي شده‌اند تا بيشترين كارايي را داشته باشند؛ حتي به بهاي مصرف بيشتر انرژي! حالا تصور كنيد اپل تمركز طراحي را تغيير دهد و با حفظ نگاهش به پايين نگه‌داشتن مصرف انرژي، اولويتش را بهبود هرچه بيشتر قدرت محاسباتي پردازنده جديدش قرار دهد. اگر A11 مي‌تواند با Core i5 به‌كاررفته در مك‌بوك پرو رقابت كند، اين پردازنده جديد حتما اينتل را به زانو در خواهد آورد، شكي نيست!

اپل بالاخره در سال ۲۰۲۰ خواهد توانست كنترل تمام زنجيره دستگاه‌هاي مك خود را در اختيار بگيرد؛ پردازنده-سيستم عامل-اپليكيشن‌ها. اشتباه است اگر فكر كنيم اپل با NO86 به دنبال ابداع يك معماري جديد براي پردازنده دسكتاپ خود است. چيزي كه منطقي‌تر به نظر مي‌رسد، سري جديد از پردازنده‌هاي ARM بهبوديافته براي دستگاه‌هاي روميزي است؛ سري جديدي كه مي‌تواند نسخه پورت شده OS X را اجرا كند.

به‌سادگي مي‌توان ديد كه iOS چقدر براي اپل ارزشمند و جذاب است. با نگاهي به درآمدهاي اپل در سال ۲۰۱۷ از محصولات مختلف، مي‌توان ديد كه دستگاه‌هاي مك تنها ۵.۵ درصد دستگاه‌هاي مبتني بر iOS فروش داشته‌اند و درآمدزايي آن‌ها تنها ۱۰ درصد iOS بوده است.

براي يك توسعه‌دهنده اپليكيشن مك وجود دستگاهي با پردازنده‌اي جديد كه عمر باتري بيشتر و وزن كمتري دارد به‌تنهايي نمي‌تواند جذابيت داشته باشد؛ اما دستگاهي كه مي‌تواند اپليكيشن‌هاي iOS را در كنار اپليكيشن‌هاي قبلي خودش اجرا كند بسيار جذاب و فريبنده است. چنين دنيايي را تصور كنيد، يك اپليكيشن مي‌تواند هم روي آيفون و آيپد اجرا شود و هم روي نسل جديد مك‌بوك‌ها.

البته چنين كاري به هيچ وجه آسان نخواهد بود. براي اين‌كه يك اپليكيشن بتواند با يك بستر اجرايي سازگار باشد جزئيات بسيار زيادي بايد در نظر گرفته شود. بسياري از بهينه‌سازي‌هايي كه براي اجراي خوب و سريع يك برنامه در يك سيستم عامل صورت گرفته است، نمي‌تواند براي اجرا در سيستم عامل ديگري ترجمه شود. صحبت از ترجمه وقتي دشوارتر مي‌شود كه بدانيم براي سازگار ساختن اپليكيشن‌هاي iOS و OS X، با دو زبان مختلف روبه‌رو هستيم كه حتي گاهي كلمات يكي معادلي در ديگري ندارد. اين مشكل مانند معني كردن كلماتي چون wabi-sabi، dépaysement، fingerspitzengefühl است.

Donaudampfschifffahrtsgesellschaftskapitänsmützennadel: سوزن كلاه كاپيتان شركت كشتي بخار دانوب! معناي اين كلمه را با گوگل كردن مي‌توانيد بيابيد؛ اما چنين وضعي را براي تك‌تك بيت‌ها و بايت‌هاي يك برنامه تصور كنيد. در iOS چيزي به نام نشانگر موس تعريف نشده و OS X نيز به‌كلي با مفهوم صفحه لمسي و قلم استايلوس غريب است. البته تا زماني كه اپل كنترل كامل هر دو سيستم عامل را در اختيار داشته باشد، انجام اين كار به‌صورت تئوري امكان‌پذير است؛ چنانچه همين حالا هم Xcode مي‌تواند iOS را روي دستگاه‌هاي مك شبيه‌سازي كند. 

اما اين فقط يك شبيه‌سازي است،‌ سخت‌افزار يك محيط توسعه بسيار سنگين را اجرا مي‌كند. هنوز نمي‌دانيم يك اپليكيشن iOS روي سخت‌افزار دستگاه مك با پردازنده ARM (اگر بخواهد وجود داشته باشد) چطور اجرا خواهد شد.

اين وضع بيشتر از آن‌كه پاسخ سؤال‌ها را بدهد، به تعداد آن‎ها مي‌افزايد. به‌صورت خاص نمي‌دانيم سخت‌افزار بومي اپل وقتي با سيستم‌عامل مك تركيب شود چه چيزي از كار در مي‌آيد. آيا اپل مك‌بوكي با صفحه لمسي و قلم استايلوس ارائه خواهد داد؟

فكر آينده مك‌ها ساده‌تر بود اگر پردازنده‌هاي جديدي كه انتظار مي‌رود به‌زودي از راه برسند، با iOS سازگار نبودند؛ اما حالا ما در  اين نقطه هستيم. همانطور كه مي‌دانيم، اپل يك شركت محتاط است كه به‌خوبي از خطرات تركيب كردن دو محصول تجاري گوناگون با سيستم‌عامل‌هاي iOS و OS X و ساخت يك پلتفرم تركيبي پيچيده آگاهي دارد.